Pierwsze lata Tour de Pologne

Narodowy wyścig kolarski powstał z inicjatywy Warszawskiego Towarzystwa Cyklistów i Przeglądu Sportowego. Pomysł narodził się niedługo po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, a zrealizowany został po raz pierwszy w 1928 roku. Wzorem dla organizatorów był największy kolarski wyścig na świecie – Tour de France. Także i obecna nazwa jest nawiązaniem do kultowej imprezy, jednak z początku zawodnicy rywalizowali pod szyldem I Kolarskiego Biegu dookoła Polski.

Status I Kolarskiego Biegu legitymowały wielskie nazwiska. Honorowym patronem został Ignacy Mościcki, prezydent II RP. Komitetowi honorowemu przewodniczył natomiast Józef Piłsudski. Władze państwowe zdawały sobie sprawę, że ogólnopolski wyścig będzie świetną okazją do krzewienia postaw patriotycznych na terenie całego, odrodzonego państwa. Kolarze stanowili bowiem swoisty „objazdowy” pokaz radosnej Polski. Odwiedzali kolejne miasta, przejeżdżali przez wsie i mniejsze miasteczka.

W 1928 roku peleton odwiedził m.in. Lwów, Rzeszów, Kraków, Poznań czy Łódź. Start i meta wyścigu mieściły się w Warszawie. W sumie zawodnicy przejechali osiem etapów o łącznej długości 1491 kilometrów. Zwycięzcą został reprezentant Bydgoskiego Klubu Kolarzy, Feliks Więcek.

Sportowa rywalizacja na szosach całego kraju stała się jedną z najważniejszych imprez w Polsce okresu międzywojennego. Kibice chętnie pojawiali się na trasie wyścigu, dopingowali zawodników. Między 1928 a 1939 rokiem udało się zorganizować w sumie pięć edycji narodowego święta kolarskiego. W 1929 roku wygrywał Józef Stefański. Wyścig liczył wówczas 12 etapów o długości aż 2250 kilometrów. Na trzecią edycję przyszło czekać do roku 1933. Wówczas triumfował Jerzy Lipiński. Następne wyścigi odjechano w 1937 i 1939 roku. Obie edycje wygrał Bolesław Napierała. „Tygrys szos” jak nazywano Napierałę mógł osiągnąć w Tour de Pologne jeszcze więcej sukcesów, ale wojna pokrzyżowała plany.

Warto zauważyć, że to właśnie w przedwojennych edycjach wyścigu dwóch zawodników potrafiło cały wyścig przejechać w koszulce lidera. Najpierw ta sztuka udała się Józefowi Stefańskiemu (1929), później jego sukces powtórzył Bolesław Napierała (1937).

Rywalizacja we wczesnych edycjach Tour de Pologne nie przypominała tej znanej dziś. Kolarze jechali wolniej, pokonywali też dłuższe etapy. Nie było też znanej ze współczesnego kolarstwa strefy bufetu czy bidonów z napojami. Były za to przerwy na posiłek. Także i koszulka lidera nie była obecna od pierwszej edycji. Pojawiła się ona w roku 1929 w miejsce szarfy, która jednak była niezbyt wygodnym elementem – stąd z przepasania się nią podczas etapów zrezygnowano.

Warto też zwrócić uwagę na liczbę zawodników. W premierowej edycji na starcie pojawiło się 71 kolarzy, a zmagania ukończyło 43. Rok później wystartowało 66 zawodników (ukończyło 32), w 1933 startowało 48 (ukończyło 24), w 1937 startowało 28 (ukończyło 19) a w 1939 startowało 35 kolarzy (ukończyło zaledwie 11).

Choć na przestrzeni lat realia i sama organizacja wyścigu uległy znacznym modyfikacjom, to do dziś pierwsze edycje Tour de Pologne pozostają zapisem historii polskiego kolarstwa i sportu w ogóle. Czasy powojenne były dla TDP trudniejsze i wiele lat wyścig musiał walczyć o należne mu uznanie.